Jaskra — jak się objawia i jak można ją leczyć?

Szacuje się, że na jaskrę choruje około 70 milionów ludzi, a 6 milionów jest z jej powodu niewidomych. Jest to choroba przewlekła, powodująca nieodwracalne zmiany w oku. Leczeniem można jednak je znacząco spowolnić, a nawet zatrzymać. Jakie są objawy jaskry i jakimi sposobami się ją leczy? Wyjaśniamy.

Jaskra — co to za schorzenie?

Jaskra to choroba nerwu wzrokowego, która polega na jego postępującym zaniku (tzw. neuropatia jaskrowa). Zmiany zanikowe w nerwie wzrokowym są nieodwracalne i bez leczenia powodują stopniowo pogłębiającą się utratę wzroku. Jak widzi chory na jaskrę? Objawy mogą być różne w zależności od stadium choroby. Na początkowym etapie oczy wydają się cały czas zmęczone, występują trudności z czytaniem oraz zmiana widzenia peryferyjnego. W zaawansowanej jaskrze pacjent widzi “tunel”: obrazy w centrum są dobrze widziane, a te po bokach zniekształcone. W późniejszym stadium choroby może nastąpić zanik pola widzenia, a nawet całkowita ślepota.

W zależności od budowy przedniego odcinka oka, czyli kąta przesączania, wyróżnia się 2 typy jaskry: jaskrę otwartego kąta oraz jaskrę zamkniętego kąta.

Przyczyny występowania jaskry

Przyczyny jaskry jeszcze nie do końca zostały wyjaśnione. Choroba ta nie dotyczy bowiem wyłącznie osób starszych, ale również dzieci i dorosłych. Istnieje również jaskra wrodzona i jaskra wtórna, pojawiająca się w przebiegu innych chorób oczu.

Jedną z głównych przyczyn występowania jaskry jest wzrost ciśnienia wewnątrz gałki ocznej i związany z tym ucisk tarczy nerwu wzrokowego. W przypadku jaskry zamkniętego kąta przesączania za problemy z widzeniem odpowiada nieprawidłowa budowa odpływu cieczy wodnistej, który jest wtedy bardzo łatwo blokowany. Nie wiadomo natomiast, co dokładnie powoduje najczęściej występującą postać jaskry – jaskrę pierwotną otwartego kąta przesączania. Z tego względu postać tę często określa się mianem idiopatycznej, czyli samoistnej.

Czynniki ryzyka jaskry

Jaskra jest uważana za chorobę podeszłego wieku, gdyż największe ryzyko jej wystąpienia dotyczy seniorów po 60. roku życia. Coraz częściej pojawiają się jednak przypadki jaskry wśród osób młodych. Do czynników ryzyka wystąpienia jaskry należą:

rodzinne występowanie jaskry (I stopień pokrewieństwa: rodzice/rodzeństwo),
wiek powyżej 40. roku życia,
problemy z ciśnieniem krwi: nadciśnienie lub niedociśnienie tętnicze,
retinopatia cukrzycowa,
podwyższony poziom cholesterolu,
częste bóle głowy, migrena,
zaburzenia krążenia obwodowego, które objawiają się stale zimnymi stopami i rękami,
palenie tytoniu,
choroby wzroku: krótkowzroczność, nadwzroczność,
choroby gałki ocznej,
stres,
urazy,
leczenie kortykosteroidami,
długotrwałe stosowanie doustnych środków antykoncepcyjnych.

Jeśli występują u Ciebie 3 (lub więcej) czynniki ryzyka, pamiętaj o regularnym odwiedzaniu okulisty, by zauważyć początek ewentualnej choroby.

Objawy rozwijającej się jaskry

Jaskra jest chorobą podstępną — gdy zauważysz pierwsze objawy, Twój wzrok będzie już zaatakowany. Sygnałami, że dzieje się z nim coś niedobrego, powinny być:

zauważalne pogorszenie (zawężenie) pola widzenia, czyli widzenie tunelowe, porównywalne do spoglądania przez dziurkę od klucza,
widzenie „jak za mgłą”,
trudności z przystosowaniem się wzroku do ciemności,
efekt halo, czyli widzenie „aureoli” wokół źródeł światła,
zaczerwienienie i silny ból oka połączony z bólem głowy,
światłowstręt i łzawienie oczu.

W przypadku zaobserwowania u siebie któregoś z objawów koniecznie umów się do okulisty. Może to być jaskra albo inne, wymagające reakcji, schorzenie wzroku!

Leczenie jaskry

Leczenie jaskry może odbywać się 3 drogami:

farmakologicznie — jest to leczenie zachowawcze, czyli pierwszy etap postępowania w terapii jaskry (choć zdarza się, że stosuje się je dożywotnio); jego celem jest obniżenie ciśnienia wewnątrzgałkowego; pacjenci przyjmują preparaty lecznicze najczęściej w postaci kropli do oczu,
przy pomocy zabiegu laserowego — laseroterapia jaskry również służy obniżeniu ciśnienia wewnątrzgałkowego; w trakcie zabiegów przecina się siateczkę przesłaniającą kąt przesączania cieczy wodnistej albo wycina fragmentu tęczówki; laseroterapia jaskry jest całkowicie bezpieczna i zapewnia długotrwałą poprawę,
operacyjnie — w kilku przypadkach wykorzystanie lasera nie jest możliwe (np. przy wysokim ciśnieniu wewnątrzgałkowym); wówczas stosuje się tradycyjne leczenie operacyjne, polegające na wykonaniu miniaturowego wszczepu, który umożliwia odtworzenie naturalnej szerokości drogi odpływu cieczy wodnistej (jest to tzw. kanaloplastyka).

Leczeniem jaskry zajmują się między innymi specjaliści w szpitalu Centrum Medycznego MAVIT w Warszawie. W zależności od konkretnego przypadku dopasowują plan leczenia, na przykład łącząc dwie terapie.

Choć jaskra nie jest chorobą, którą da się całkowicie wyleczyć, istnieją skuteczne sposoby, aby zatrzymać jej postęp i umożliwić pacjentom normalne funkcjonowanie. Bardzo ważne jest jednak, aby starać się wykryć ją jak najwcześniej! Regularne wizyty u okulisty (przynajmniej raz w roku) to najlepsza profilaktyka tej choroby.